ضوابط طراحی نما
نمای ساختمان اولین تصویر ذهنی عابران از محیط شهری خود است، بنابراین یکی از مهمترین تاثیرات را در بدنه‌ی شهری دارد، به همین دلیل در خیلی از شهرهای بزرگ و پیشرفته ضوابط و مقرراتی را برای طراحی نما ساختمان‌ها در نظر گرفته‌اند؛ ضوابط نمای ساختمان سبب می شود، زیبایی بافت شهری از بین نرود.
امروزه خیلی از نمای ساختمان‌ها با نظرات کارفرمایان و طراحان اجرایی می‌شود، این نظرات هم می‌توانند مفید و هم می‌توانند در بافت شهری خلل ایجاد کنند، برای جلوگیری از اجرا شدن این نوع نماهای ناهمگون در بافت شهری، ضوابط شهرداری به وجود آمده است، به این صورت علاوه بر در نظر گرفتن سلیقه‌ی شخصی کارفرمایان و طراحان، بافت شهری نیز زیبا به نظر می‌رسد.
از جمله سوالاتی که ممکن است برای کارفرمایان در رابطه با ضوابط طراحی نما به وجود آید،عبارتند از:
- ضوابط طراحی نما در تهران به چه صورت است؟
- ضوابط نمای ساختمان در استفاده از مصالح به چه صورت است؟
- عدم رعایت ضوابط شهرداری چه پیامدهایی دارد؟
ضوابط شهرداری از 3 سطح تشکیل شده است، سطح ایجابی، توصیه‌ای و سلبی که در ادامه درباره‌ی هر یک توضیح خواهیم داد، این سطح‌ها برای طراحی و اجرای نمای ساختمان به کار می‌روند و از پیچیدگی و زشتی نمای شهری جلوگیری می‌کند.
پرسش و پاسخ‌های متداول ضوابط طراحی نما
عدم رعایت ضوابط طراحی در نمای ساختمان سبب ناهماهنگی ساختمان با ساختمان‌های مجاور و در نهایت زشتی بافت شهری می‌شود، همچنین در صورت عدم رعایت این ضوابط پایان کار ساختمان از طرف شهرداری و کمیته ی نما صادر نمی‌شود.
از جمله موارد تاثیرگذار در ضوابط طراحی نما در تهران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- مصالح
- المان‌ها
- پیش‌آمدگی و بازشوها
- بام
- خط‌آسمان
- توصیه‌های عمومی
دلیل وجود ضوابط طراحی نما، ایجاد هماهنگی و نظم در بافت شهری به وجود آمده است.
ضوابط ایجابی به این معناست که اجرای این اصول در طراحی و اجرای نمای ساختمان الزامی است، ضوابط توصیه‌ای همانطور که از نام آن‌ها پیداست، حالت توصیه‌ای دارند و در صورت انجام ندادن آن مشکلی پیش نخواهد آمد و در آخر ضوابط سلبی که حکم سلب کننده و پرهیز از انجام آن در طرح و اجرا در نمای ساختمان را دارد.
برای طراحی نمای ساختمان خود در قالب ضوابط شهرداری با ما تماس بگیرید.
ضوابط طراحی نما در تهران چه مواردی دارد؟
مقررات نمای ساختمان در بافت شهری تاثیر بسزایی دارد، برای مثال می‌توان این تاثیر را در معابر پیاده، خیابان‌ها، میدان‌ها و … ببینید.
اگر نمای ساختمانی بدون در نظر گرفتن نماهای ساختمان‌های مجاور طراحی و اجرا شود، تناسب و بافت شهری از بین رفته و در هماهنگی بین نماهای ساختمان‌های یک محله، منطقه یا شهر خلل ایجاد می‌شود.
بررسی ضوابط نمای ساختمان باید بر اساس حجم، طراحی نمای ساختمان، مصالح و کیفیت ساخت باشد تا بتواند تاییدیه کمیته نما تهران یا شهرستان را اخذ کند.
از جمله عوامل تاثیرگذار در ضوابط طراحی نمای ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- مصالح: کلیه اجزای تشکیل‌دهنده نما از نظر شکل، فرم، رنگ، متریال و … که در نما مشاهده می‌شود.
- المان‌ها: کلیه تاسیسات و تابلوهای که بر روی نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پیش‌آمدگی و بازشوها: قسمتی از نما که برای ورود و خروج یا تامین نور طبیعی و تهویه ایجاد می‌شود.
- بام: سقف آخرین طبقه‌ی ساختمان که همانند پوسته‌ی رویی در ساختمان است، از نظر بصری بام نما به عنوان نمای پنجم در ساختمان شناخته می‌شود.
- خط آسمان: خط جداکننده نمای ساختمان از آسمان به حساب می‌آید که در دید عابران قابل مشاهده است.
- توصیه‌های عمومی: کلیه تناسبات انسانی، نور، کف‌سازی و .. که در نمای ساختمان و فضای اطراف قابل مشاهده است.
در ادامه درباره‌ی هر یک از مقررات نمای ساختمان در سطح‌های ایجابی، توصیه‌ای و سلبی در ضوابط نمای ساختمان به صورت کامل توضیح خواهیم داد.
دلیل وجود ضوابط نمای ساختمان چیست؟
همانطور که پیشتر نیز ذکر شد، ضوابط نمای ساختمان برای ایجاد هماهنگی و نظم در بافت شهری به وجود آمده است، سه سطح در مقررات نمای ساختمان وجود دارد.
- ایجابی
- توصیه‌ای
- سلبی
حال به بررسی هر یک از این سطوح در ضوابط نمای ساختمان می‌پردازیم، ضوابط شهرداری ایجابی به این معنا است که رعایت این اصول در اجرا و ضوابط نمای ساختمان الزامی است، ضوابط طراحی نما توصیه‌ای همانطور که از نام آن‌ها پیدا است، حالت توصیه ای دارند و در صورت انجام ندادن آن مشکلی پیش نخواهد آمد و در آخر ضوابط نمای ساختمان سلبی که حکم سلب‌کننده و پرهیز از انجام آن در اجرا و طراحی نمای ساختمان متناسب با مقررات نمای ساختمان را دارد.
از ضوابط طراحی نما امروزه در کلیه طرح‌های نمای ساختمان در تهران استفاده می‌شود، تا قبل از به وجود آمدن، ضوابط طراحی نما در تهران عمده متریال استفاده شده در نمای ساختمان را متریال‌های سنگی تشکیل می‌دادند و بدون در نظر گرفتن مقررات نمای ساختمان، نورپردازی را بر روی آن نمای سنگی اجرا می کردند.
از این رو برخی از مکان‌ها از دید عابران ناخوانا به نظر می‌آید، امروزه شهرداری هر منطقه با به وجود آوردن ضوابط نمای ساختمان متناسب با ضوابط شهرداری در حال بهبود اینگونه بافت‌های شهری در تهران و دیگر کلان شهرهای ایران است.
ضوابط و مقررات نمای ساختمان از جانب چه نهادی تعیین می‌شود؟
ضوابط نمای ساختمان توسط ارگان‌های شهرسازی، نظام مهندسی، کمیته‌ی نما و ضوابط شهرداری تعیین می‌شوند و درصدد ایجاد بافتی هماهنگ و مغایر با نماهای معماری ایرانی-اسلامی هستند، این مقررات در بالا بردن مقاومت و دوام نمای ساختمان‌ها نیز سودمند است.
مقررات نمای ساختمان در شهرداری‌های کلان شهرها بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرد، چرا که روزانه تعداد طراحی و اجرای نمای ساختمان در سطح کلان شهرها در حال افزایش است، از این رو در صورتی که طراحی نما مطابق با ضوابط شهرداری انجام نگیرد، بافت شهری دچار خلل می‌شود.
عدم رعایت ضوابط نمای ساختمان چه پیامدهایی دارد؟
همانطور که پیشتر نیز ذکر کرده‌ایم، ضوابط طراحی نما به منظور هماهنگی بافت شهری در دید عابران است، حال در صورت عدم رعایت ضوابط طراحی نمای ساختمان علاوه بر ناهماهنگی ساختمان ها در خیابان، میدان‌ها، کوچه‌ها و … نمای ساختمان از استاندارد مناسبی نیز برخودار نخواهد بود، برای مثال در صورتی که ساختمان را با بهترین متریال‌ها طراحی و اجرا شود هم باز در کنار ساختمان‌های مجاور ناهماهنگ و بی قاعده به نظر خواهد آمد.
برای مدیریت کردن مقررات نمای ساختمان در بافت شهری و اطمینان و ضمانت از اجرای این قوانین بر روی طرح نما خطوط قرمزی به وجود آمده‌اند که در صورت عدم رعایت ضوابط طراحی نمای ساختمان حکم پایان کار ساختمان را صادر نمی‌کنند.
ضوابط شهرداری طراحی نما متناسب با مصالح
احکام مربوط به مصالح نمای ساختمان به شرح زیر می باشد:
احکام سلبی (الزامات) در ضوابط طراحی نما:
_ عدم استفاده از رنگ‌های نامتناسب در نمای ساختمان
_ جلوگیری از استفاده مصالح متفرقه در نمای ساختمان (حداکثر می‌توان از 4 نوع مصالح متفاوت در نما استفاده کرد)
_ عدم استفاده از شکل‌های تعریف نشده (مانند کشتی، مجسمه ، میوه‌ها و …) در طراحی و اجرای نمای ساختمان
_ جلوگیری از استفاده مصالح شکننده و برنده، در طبقه‌های همکف و اول (در مکان‌های که در ارتباط مستقیم با عابران هستند. (مانند فلز، شیشه و …))
اقدامات لازم در ضوابط طراحی نما:
_ استفاده از متریال‌های مقاوم و با دوام که در مقابل تخریب و آلودگی محیط‌های که همجوار با معابر پرتردد هستند. (سنگ، کامپوزیت و …)
_ رنگ‌های استفاده شده در نما باید متناسب با نمای ساختمان‌های کناری باشد. (استفاده از رنگ‌های با کیفیت)
_ استفاده از متریال متناسب با نما در پوشاندن درز انقطاع بین دو ساختمان
تبصره 1 :نمای تمام شیشه‌ای به نمای گفته می‌شود که در نمای آن بیشتر 66 % شیشه استفاده شده باشد. (طبق بند 4-1-4-12 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان )
تبصره 2:در صورت درخواست کتبی مالک و ارائه دلایل معتبر از سوی مهندس طراح نما مبنی بر عدم رعایت بعضی از موارد آورده شده در احکام سلبی و ایجابی، با صلاح‌دید معاونت شهرسازی و معماری منطقه درخواست مطرح شده با حضور مالک و طراح بررسی و تعیین تکلیف خواهد شد.
توصیه‌ها در ضوابط طراحی نما:
_ عدم استفاده از رنگ‌های زیاد در نمای ساختمان
_ امکان استفاده از مصالح با قابلیت شستشو در طبقات پایین برای حفظ زیبایی نما
_ استفاده از مصالحی همچون آجر، سیمان، سنگ (ترکیب این سه مصالح توصیه می‌شود.)
_ در صورت استفاده از مصالح آجری در نما از آجرهای بندکشی شده استفاده شود.
_ در صورت استفاده از مصالح سیمانی در نما از سیمان‌های شسته استفاده شود.
_ استفاده از مصالحی بومی بافت محل پروژه
_ استفاده از طراحی‌های معماری ایرانی – اسلامی در نما و اجزای آن
_ هماهنگی طرح و فرم نمای ساختمان با ساختمان‌های مجاور (در صورت برخورداری از کیفیت مناسب)
بیشتر بخوانید: هزینه طراحی نما به چه مواردی بستگی دارد؟
جهت مشاوره طراحی نما با ما تماس بگیرید.
ضوابط طراحی نما منطقه 2
نمای ساختمان‌ها در کلان شهرها توسط شهرداری هر منطقه تایید می‌شوند.
در تهران، هر منطقه ضوابط شهرداری مخصوص خودش را برای طراحی دارد که هر طراح باید در هنگام طراحی نما به آن توجه کند.
پروسه‌ی تاییدیه نما ممکن است زمان بر باشد، چرا که در صورتی که طرح پیشنهادی طبق ضوابط نمای ساختمان انجام نگرفته باشد، کمیته نما حکم تایید را برای اجرا صادر نمی‌کند، از این رو برای آنکه در اتلاف زمان جلوگیری کنید، بهتر است از همان ابتدا سفارش طراحی نما ساختمان خود را به شرکت‌های با سابقه (همچون نما دیزاین) بسپارید تا در زمان و هزینه صرفه جویی کنید و طرحی مطابق با ضوابط شهرداری و خواسته‌ی خود را به دست آورید.
شاید برایتان جالب باشد اما طبق تجربه‌ای 10 ساله‌ی ما در شرکت نما دیزاین، ضوابط طراحی نمای ساختمان منطقه 2 نسبت به سایر مناطق کمی سخت و پیچیده‌تر است.
طراحان ما در نما دیزاین به خوبی با ضوابط نمای ساختمان پیچیده در منطقه 2 آشنا هستند و بهترین نما را بدون دردسر برایتان طراحی می‌کنند.
ضوابط طراحی نما متناسب با المان‌ها، پیش‌آمدگی و بازشوها
الزامات در ضوابط طراحی نمای ساختمان:
_ عدم طراحی و اجرای تجهیزات تاسیساتی در نمای ساختمان اصلی، ساختمان‌های مجاور و جداره‌های شهری.
_ ممنوعیت استفاده از نوشته بر روی نمای اصلی ساختمان غیر از نقشه‌ای که به ثبت رسیده.
_ ممنوعیت استفاده از علائم و نمادهایی که گسترش دهنده‌ی تفکرات ضددینی و ضدفرهنگی باشد.
اقدامات در ضوابط طراحی نمای ساختمان:
_ استفاده از طراحی امضای ورودی ساختمان به صورت واضح و در تناسب با دیگر اجزای نمای ساختمان
_ استفاده از قرنیز برای کف پنجره‌ها,به صورتی که از لغزش آب بر روی نما و ایجاد لکه جلوگیری کند.
توصیه‌ها در ضوابط طراحی نمای ساختمان:
_ عقب نشینی ورودی پیاده و سواره بیشتر از حد مالکیت
_ تناسب خطوط تراز پیش آمدگی‌ها,بازشوها و لبه بالکن‌ها با نمای ساختمان‌های کناری
_ تناسب اندازه و فرم بازشوها با هم و توجه به بازشوهای ساختمان‌های مجاور
ضوابط نمای ساختمان در بام
الزامات در ضوابط طراحی نما در تهران:
_ عدم استفاده از عناصر تاسیساتی (ونت، دودکش و …) در پشت بام بدون استفاده از پوشش مناسب، به صورتی که در دید ساختمان‌های مجاور باشد.
اقدامات در ضوابط طراحی نما در تهران:
_ تناسب خط پیشانی ساختمان پیش‌آمدگی و تراز بام با ساختمان‌های مجاور
_ تناسب میان فرم ,نما ,رنگ و شکل غالب بام با ویژگی‌های معماری طراحی نماهای تهران
_ استفاده از آبچکان در بام‌ها به صورتی که از لغزش آب بر روی نما و ایجاد لکه جلوگیری کند.
توصیه‌ها در ضوابط طراحی نما در تهران:
_ استفاده از پوشش گیاهی بر روی بام ساختمان با رعایت نکات ایمنی و جزئیات اجرایی
_ تناسب کف‌سازی بام با ساختمان‌های همجوار در صورت مناسب بودن کف‌سازی ساختمان‌های کناری
ضوابط طراحی نمای ساختمان در توصیه‌های عمومی
در این بخش موارد ضروری در ضوابط شهرداری توصیه‌های عمومی را ذکر می‌کنیم.
_ رعایت تناسب نما با بافت شهری و مظاهر فرهنگی (در صورت برخورداری از کیفیت مناسب در بافت محلی)
_ استفاده از نور، رنگ و سایه روشن در نما به صورتی که بر جذابیت بصری تاکید گردد.
_ مشخصات کف سازی معابر و محدوده جلوی ساختمان با مشخصات نمای قسمت پایینی ساختمان و همچنین کف‌سازی معابر جلوی پلاک‌های همجوار هماهنگ باشد. (تناسب با شهرداری منطقه الزامی است.)
_ توجه به تناسبات انسانی در طبقات همکف تا سوم.
_ استفاده از نورپردازی، خصوصا در ساختمان‌های مجاور با خیابان‌ها (در صورت طراحی نورپردازی استفاده از نقشه‌ها و جزئیات الزامی است)
نما دیزاین با مشاوره نما به صورت رایگان در تمامی مراحل طراحی و اجرای نما همراه شما خواهد بود.
جمع‌بندی
در این صفحه با کلیه ضوابط طراحی نما و مقررات نمای ساختمان آشنا شده‌ایم، اکنون خلاصه‌ای از گفته‌های بالا را برای شما ذکر می‌کنیم.
- ضوابط طراحی نما برای تناسب ساختمان‌های همجوار با هم و زیباسازی بافت شهری انجام می‌گیرد.
- از جمله عوامل تاثیرگذار در ضوابط نمای ساختمان می‌توان به مواردی همچون مصالح، المان‌ها، پیش‌آمدگی و بازشوها، بام، خط آسمان، توصیه‌های عمومی اشاره کرد.
- ضوابط طراحی نمای ساختمان در سه سطح ایجابی، توصیه‌ای، سلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- برای مدیریت کردن ضوابط طراحی نمای ساختمان در بافت شهری و اطمینان و ضمانت از اجرای این قوانین بر روی طرح نما خطوط قرمزی به وجود آمده‌اند که در صورت عدم رعایت ضوابط طراحی نما پایان کار ساختمان را صادر نمی‌کنند.